Si mê và việc đi tìm cái toàn thể

Tại sao chúng ta si mê người khác?

Lí do tại sao mối quan hệ tình yêu lãng mạn là kinh nghiệm săn lùng phổ biến và mạnh mẽ thế, đó là ở chỗ nó dường như là việc giải thoát khỏi trạng thái thầm kín về sợ hãi, nhu cầu, thiếu thốn, không đầy đủ - cái vốn là một phần của sự huấn luyện con người trong trạng thái không hiện diện và không chứng ngộ. Có chiều hướng vật lí cũng như tâm lí cho trạng thái này.

Ở mức độ vật lí, bạn không là toàn thể, bạn không là thế cả. Bạn hoặc là đàn ông hoặc là đàn bà và chỉ là một nửa của cái toàn thể. Ở mức độ này, niềm khát khao về cái toàn thể - việc trở về cái một - biểu lộ như sự hấp dẫn nam - nữ, nhu cầu của đàn ông về đàn bà, nhu cầu của đàn bà về đàn ông.

Điều đó dường như là một thôi thúc không thể cưỡng lại cho sự hợp nhất của các cực năng lượng đối lập. Gốc rễ của sự thôi thúc vật lí này là gốc rễ tâm linh: niềm khao khát chấm dứt nhị nguyên, trở về với trạng thái của cái toàn thể. Hợp nhất dục là điều gần nhất mà bạn có thể có trạng thái này ở mức độ vật lí. Đây là lí do tại sao nó gần như là kinh nghiệm thoả mãn sâu sắc nhất mà cõi giới vật lí có thể cung cấp.

Nhưng hợp nhất dục lại không nhiều hơn là một thoáng nhìn lướt nhanh qua về cái toàn thể, một thoáng chốc của phúc lạc. Chừng nào nó còn tìm kiếm một cách vô ý thức như phương tiện của cứu giúp, thì bạn đang tìm việc chấm dứt nhị nguyên ở mức độ hình dạng. Bạn có một thoáng nhìn mời mọc về thiên đường, nhưng bạn lại không cư ngụ ở đó. Bạn thấy mình trong thân thể tách biệt.

Ở mức độ tâm lí, cảm giác về thiếu thốn, không đầy đủ thậm chí còn lớn hơn ở mức độ vật lí. Chừng nào bạn còn đồng nhất với tâm trí, thì bạn còn cảm giác về cái ta có nguồn gốc từ bên ngoài.

Điều đó có nghĩa rằng, bạn có cảm giác về mình là ai từ những thứ không có liên quan gì với việc bạn là ai: vai trò xã hội của bạn, của cải, dáng vẻ bên ngoài, thành công, thất bại, hệ thống niềm tin... Cái ta giả tạo, cái ta do tâm trí tạo ra - bản ngã – cái cảm thấy mong manh và không an ninh. Nó tìm những thứ mới để đồng nhất, để cho nó cảm giác rằng nó tồn tại. Nhưng chẳng cái gì là đủ cho nó với sự hoàn thành kéo dài và tăng mãi. Nỗi sợ của nó vẫn còn lại, cảm giác của nó về sự thiếu thốn và túng thiếu vẫn cứ còn lại.

Khi mối quan hệ đặc biệt nào đó tới, dường như đó là câu trả lời cho tất cả các vấn đề của bản ngã và nhu cầu đáp ứng của nó. Ít nhất đây cũng là cách nó xuất hiện ban đầu. Tất cả các thứ khác mà bạn tìm thấy cảm giác về cái ta của mình từ trước, bây giờ trở thành tương đối ít ý nghĩa. Bạn bây giờ có một điểm hội tụ duy nhất thay thế cho tất cả chúng. Nó đem lại ý nghĩa cho cuộc sống của bạn, qua đó bạn xác định cá tính của mình: người bạn đang “yêu”. Bạn không còn là mảnh mẩu bị tháo rời trong một vũ trụ không có lòng trắc ẩn, hoặc nó dường như vậy. Thế giới của bạn bây giờ có một trung tâm: người yêu. Sự kiện là trung tâm này ở ngoài bạn, bạn vẫn có một cảm giác về cái ta có nguồn gốc từ bên ngoài mà dường như không thành vấn đề từ lúc đầu. Điều thành vấn đề là ở chỗ cảm giác bên dưới của sự không đầy đủ, nỗi sợ, việc thiếu thốn và không hoàn thành.

Điều đó có nghĩa trạng thái đặc trưng của bản ngã không còn đó nữa – hay chúng vẫn còn? Chúng tan biến đi, chúng vẫn tiếp tục tồn tại bên dưới thực tại bề mặt hạnh phúc?

Nếu trong mối quan hệ của mình, bạn đã kinh nghiệm cả “tình yêu” và cái đối lập của tình yêu - tấn công, bạo hành xúc cảm, ... thì có thể là bạn đang lẫn lộn sự gắn bó bản ngã và việc níu bám si mê với tình yêu. Bạn không thể yêu bạn tình của mình khoảnh khắc này rồi lại tấn công người đó khoảnh khắc tiếp.

Tình yêu thực sự không có cái đối lập. Nếu “tình yêu” của bạn có cái đối lập, thì nó không phải là tình yêu. Nó là nhu cầu bản ngã mạnh hướng tới cảm giác về cái ta sâu sắc hơn và đầy đủ hơn, một nhu cầu mà người khác tạm thời đáp ứng cho. Đó là cái thay thế của bản ngã cho việc cứu giúp trong một thời gian ngắn mà nó tạo ra cảm giác giống như cứu giúp.

Rồi tới một điểm khi bạn tình của bạn đối xử theo cách không đáp ứng với nhu cầu của bạn, đúng hơn nhu cầu của bản ngã bạn. Cảm giác về sợ hãi, đau đớn và thiếu thốn, vốn là phần cố hữu của ý thức bản ngã bị che đậy bởi “quan hệ yêu đương” bây giờ trồi lên bề mặt.

Giống như với mọi loại si mê khác, bạn lên cao hơn khi thuốc có đấy, nhưng tới một thời điểm mà thuốc không còn có tác dụng cho bạn. Khi những cảm giác đau đớn này xuất hiện trở lại, bạn cảm thấy chúng thậm chí còn mạnh hơn trước đây, bạn bây giờ cảm nhận bạn tình của mình là nguyên nhân của những tình cảm đó. Điều này có nghĩa là bạn phóng chiếu chúng ra ngoài và tấn công người khác với tất cả mọi bạo hành hoang dã vốn là một phần nỗi đau của bạn.

Việc tấn công này có thể đánh thức nỗi đau riêng của người bạn tình, người đó có thể phản công lại việc tấn công của bạn. Tại điểm này, bản ngã vẫn còn hi vọng một cách vô ý thức rằng việc tấn công của nó, nỗ lực của nó trong thao túng là sự trừng phạt đủ làm cho bạn tình của bạn phải thay đổi hành vi của họ, cho nên nó có thể lại dùng những cái đó như cái che đậy cho nỗi đau của bạn.

Mọi si mê đều nảy sinh từ việc từ chối vô ý thức phải đối diện và đi vào nỗi đau riêng của bạn. Mọi si mê đều bắt đầu với đau đớn và kết thúc với đau đớn. Bất kì chất liệu gì bạn bị si mê vào: rượu, thức ăn, thuốc hợp pháp, bất hợp pháp hoặc bạn đang dùng cái gì đó, ai đó che đậy cho nỗi đau của mình. Đó là lí do, sau khi trạng thái lâng lâng ban đầu trôi qua, lại có nhiều bất hạnh thế, nhiều đau đớn thế trong mối quan hệ thân thiết. Chúng không chỉ gây ra đau đớn, bất hạnh, chúng đem ra cái đau và bất hạnh có đó trong bạn. Mọi việc si mê đều kết cục như vậy. Mọi việc si mê đều đạt tới điểm nó không có tác dụng cho bạn chút nào nữa, rồi bạn cảm thấy nỗi đau còn mạnh mẽ hơn hết.

Đây là một lí do tại sao phần lớn mọi người cố gắng thoát khỏi khoảnh khắc hiện tại, tìm kiếm cứu giúp nào đó trong tương lai. Điều đầu tiên có thể bắt gặp nếu họ tập trung chú ý của mình vào Bây giờ là nỗi đau riêng của họ, đây là điều họ sợ. Nếu họ chỉ biết việc truy nhập vào Bây giờ dễ dàng, quyền năng của sự hiện diện làm tan biến đi quá khứ và nỗi đau của nó, thì thực tại đó làm tan biến đi ảo tưởng này. Lúc này họ biết họ đang gần thế nào với thực tại riêng của mình, gần Thượng đế thế nào.

Việc né tránh mối quan hệ trong nỗ lực né tránh nỗi đau không phải là câu trả lời. Nỗi đau có đó. Ba mối quan hệ thất bại trong nhiều năm có thể buộc bạn phải thức tỉnh còn hơn là ba năm ở nơi đảo hoang, đóng kín cửa trong phòng của mình. Nhưng nếu bạn có thể đem sự hiện diện mãnh liệt vào trong sự một mình của mình, thì điều đó có tác dụng cho bạn.

Từ mối quan hệ si mê tới chứng ngộ chúng ta có thể thay đổi mối quan hệ si mê vào con

đường đúng không?

Hiện diện và làm mạnh mẽ sự hiện diện của bạn bằng cách đưa chú ý của bạn vào sâu hơn trong Bây giờ: dù bạn sống một mình, cùng bạn tình, điều này vẫn còn là chìa khoá. Tình yêu nở hoa, ánh sáng sự hiện diện của bạn cần đủ mạnh để cho bạn không bị cai quản bởi người tư duy, cái đau thân thể và lầm coi chúng là bạn. Biết tới bản thân mình như Hiện hữu ngầm bên dưới người tư duy, cái tĩnh lặng ngầm bên dưới sự ồn ào tâm trí, tình yêu và niềm vui ngầm bên dưới nỗi đau, là tự do, cứu giúp, chứng ngộ.

Không đồng nhất với cái đau thân thể là đem sự hiện diện vào trong nỗi đau, làm chuyển hoá nó. Không đồng nhất với suy nghĩ, là người quan sát im lặng các ý nghĩ và hành vi của bạn, đặc biệt các hình mẫu lặp lại của tâm trí bạn và mà vai trò bản ngã nắm giữ.

Nếu bạn dừng đầu tư vào nó bằng “cái ta”, thì tâm trí mất phẩm chất ép buộc của nó. Điều về cơ bản chính là sự ép buộc phán xét, là chống lại cái đang đó - cái tạo ra xung đột, vở kịch và nỗi đau mới. Trong thực tế, khoảnh khắc việc phán xét dừng lại qua sự chấp nhận cái đang đó, bạn tự do với tâm trí. Bạn tạo ra chỗ cho tình yêu, niềm vui và an bình.

Trước hết bạn dừng phán xét bản thân mình, bạn dừng phán xét bạn tình mình. Chất xúc tác lớn nhất cho thay đổi trong mối quan hệ là sự chấp nhận bạn tình của mình như người đó hiện thế, không cần phán xét, thay đổi họ theo bất kì cách nào.

Điều đó lập tức đưa bạn vượt ra ngoài bản ngã. Mọi trò chơi tâm trí và tất cả sự níu bám si mê đều qua đi. Không có nạn nhân và không có thủ phạm nào nữa, không người buộc tội và không kẻ bị buộc tội. Đây là chấm hết cho tất cả mọi sự đồng phụ thuộc, của việc bị kéo vào trong hình mẫu vô ý thức của ai đó khác. Bạn hoặc tách rời - trong tình yêu - hoặc ở sâu hơn hết trong Bây giờ cùng nhau - trong Hiện hữu.

Điều đó có thể đơn giản thế sao? Nó đơn giản thế đấy.

Tình yêu là trạng thái của Hiện hữu. Tình yêu không ở bên ngoài; nó ở sâu bên trong. Bạn không có thể đánh mất nó, nó không thể rời bỏ bạn. Nó không phụ thuộc vào người khác, hình dạng bên ngoài nào đó.

Trong cái tĩnh lặng hiện diện của mình, bạn có thể cảm thấy cái vô dạng riêng của mình, cái thực tại vô thời gian như cuộc sống không biểu lộ, cái làm cho hình dạng vật lí của bạn có sinh khí. Rồi bạn có thể cảm thấy cùng cuộc sống đó ở sâu bên trong người khác và mọi sinh linh khác. Bạn nhìn ra ngoài tấm màn của hình dạng và sự phân tách. Đây là việc nhận ra cái một. Đây là tình yêu.

Thượng đế là gì? Một Cuộc sống vĩnh hằng này ngầm dưới tất cả các hình dạng của cuộc sống. Tình yêu là gì? Cảm thấy sự hiện diện của Một Cuộc sống sâu bên trong bản thân bạn và bên trong tất cả mọi sinh linh.

Hãy là nó. Tất cả mọi tình yêu đều là tình yêu của Thượng đế.

Tình yêu không có tính chọn lựa, giống như ánh sáng của mặt trời không có tính chọn lựa. Nó không làm cho người nào thành đặc biệt. Nó không loại trừ. Tính loại trừ không phải là tình yêu của Thượng đế mà là “tình yêu” của bản ngã. Tuy nhiên, sự mãnh liệt tình yêu thực có thể biến thiên. Có thể người này phản ánh tình yêu với bạn rõ ràng hơn và mạnh mẽ hơn người khác. Nếu người đó cảm thấy cùng điều đó hướng tới bạn, thì có thể nói rằng bạn đang trong quan hệ yêu đương với người đó. Sự ràng buộc nối bạn với người đó cũng là cùng sự ràng buộc nối bạn với người ngồi cạnh bạn trên chiếc xe bus, với con chim, cây cối, bông hoa. Chỉ mức độ mạnh mẽ cảm thấy là khác nhau.

Ngay cả trong mối quan hệ si mê khác, có thể có những khoảnh khắc khi cái gì đó thực hơn lại rạng sáng lên, cái gì đó bên ngoài nhu cầu si mê lẫn nhau của bạn. Đây là những khoảnh khắc khi cả hai tâm trí: bạn và người tình của bạn chìm lắng ngắn ngủi và cái đau thân thể tạm thời chìm trong trạng thái ngủ. Điều này đôi khi có thể xảy ra trong sự thân mật vật lí, khi cả hai bạn đều chứng kiến phép màu của việc sinh con, trong sự hiện diện của cái chết, hay khi một trong các bạn bị ốm nặng – hoặc bất kì cái gì làm cho tâm trí bất lực.

Khi điều này xảy ra, sự Hiện hữu của bạn, cái thường bị chôn vùi dưới tâm trí, trở nên hiển lộ, chính điều này làm cho việc liên lạc đúng thành có thể.

Liên lạc đúng là sự giao cảm - việc nhận ra cái một, chính là tình yêu. Thường, thì điều này lại nhanh chóng mất đi, trừ khi bạn có khả năng duy trì sự hiện diện đủ ở bên ngoài tâm trí và các hình mẫu cũ của nó. Ngay khi tâm trí và sự đồng nhất tâm trí trở lại, bạn không còn là mình nữa mà là hình ảnh tâm trí về bản thân mình. Bạn lại bắt đầu chơi trò chơi và thủ vai cho các nhu cầu bản ngã của mình được đáp ứng. Bạn lại là tâm trí con người, giả vờ là con người, tương tác với tâm trí khác, chơi vở kịch gọi là “tình yêu”.

Mặc dù có thể có những thoáng nhìn ngắn ngủi, tình yêu không thể nở hoa chừng nào bạn còn chưa thoát khỏi sự đồng nhất tâm trí và sự hiện diện của bạn còn chưa đủ mạnh làm tan biến cái đau thân thể. Cái đau thân thể tiếp quản bạn, nó trở thành sự huỷ diệt của tình yêu.