Tâm trí: tính khỉ gió

Điều đầu tiên cần phải hiểu là ở chỗ tâm trí con người mang tính khỉ gió. Không phải Darwin là người đã phát hiện ra rằng con người bắt nguồn từ khỉ. Việc quan sát lâu dài đã cho thấy rằng tâm trí con người hành xử theo cùng hình mẫu như tâm trí của khỉ. Chỉ hiếm khi mới xảy ra việc bạn siêu việt lên trên tính khỉ gió này. Khi tâm trí trở nên tĩnh lặng, khi tâm trí trở nên im lặng, khi thực sự không có tâm trí chút nào, bạn siêu việt lên trên hình mẫu khỉ.

Hình mẫu khỉ là gì? Một điều, tâm trí không bao giờ tĩnh lặng. Và chừng nào bạn còn chưa tĩnh lặng, bạn không thể thấy được chân lí. Bạn dậy sóng, run rẩy nhiều đến mức chẳng thể thấy được cái gì. Cản nhận rõ ràng là không thể có được. Khi thiền bạn làm gì? Bạn đang đặt con khỉ này vào vị trí tĩnh lặng, do đó mới có tất cả những khó khăn của việc thiền. Bạn càng cố gắng làm cho tâm trí tĩnh lặng, nó càng nổi loạn, nó càng bắt đầu đi vào rối loạn, nó càng trở nên bất ổn.

Bạn đã bao giờ thấy một con khỉ ngồi im lặng và tĩnh lặng chưa? Không thể được! Khỉ bao giờ cũng ăn cái gì đó, làm cái gì đó, đung đưa, huyên thuyên. Đây là điều bạn đang làm. Con người đã phát minh ra nhiều điều. Nếu không có gì để làm, anh ta sẽ nhai kẹo cao su; nếu không có gì để làm, anh ta sẽ hút thuốc! Đây chỉ là những bận bịu ngu xuẩn, bận bịu kiểu khỉ. Cái gì đó cần phải được làm liên tục để cho bạn vẫn còn bận bịu.

Bạn cũng bất ổn đến mức cái bất ổn của bạn cần phải là bận rộn bằng cách này hay cách khác. Đó là lí do tại sao  mọi điều đã được nói ra để chống lại việc hút thuốc, việc hút thuốc vẫn không thể chấm dứt được. Chỉ trong thế giới thiền việc hút thuốc mới có thể chấm dứt - ngoài ra thì không. Thậm chí nếu có nguy hiểm về cái chết, về ung thư, về lao, nó vẫn không thể dừng lại được, bởi vì vấn đề không phải chỉ là hút thuốc, đấy là vấn đề về cách tháo bỏ cái bất ổn.

Những người tụng mật chú có thể chấm dứt việc hút thuốc bởi vì họ đã tìm ra cái thay thế. Bạn có thể cứ tụng Ram, Ram, Ram, và điều này trở thành một loại hút thuốc. Môi bạn đang làm việc, mồm bạn đang chuyển động, cái bất ổn của bạn được thoát ra. Cho nên japa có thể trở thành một loại hút thuốc, một loại tốt hơn, ít hại hơn cho sức khoẻ.

Nhưng về cơ bản nó vẫn là cùng một thứ - tâm trí bạn không thể bị bỏ lại yên nghỉ. Tâm trí bạn phải làm điều gì đó, không chỉ trong khi bạn đang thức tỉnh mà thậm chí cả khi bạn đang ngủ. Để một ngày quan sát vợ mình hay chồng mình đang ngủ mà xem, chỉ ngồi trong hai hay ba tiếng im lặng và quan sát khuôn mặt. Bạn sẽ thấy con khỉ chứ không phải con người. Thậm chí trong giấc ngủ nhiều điều vẫn tiếp diễn. Người đó vẫn bận bịu. Giấc ngủ này không thể sâu được, nó không thể thực sự thảnh thơi, bởi vì làm việc vẫn tiếp diễn. Ngày vẫn tiếp tục, không có gián đoạn; tâm trí vẫn làm việc theo cùng cách. Thường xuyên có huyên thuyên bên trong, độc thoại bên trong, và cũng chẳng có gì ngạc nhiên là bạn phát chán. Bạn chán với bản thân mình. Mọi người đều có vẻ chán.

Mọi người chán, chỉ sống kéo lê. Bạn không cần nhìn vào khuôn mặt người khác, chỉ nhìn vào trong gương thôi và bạn sẽ thấy việc kéo lê nghĩa là gì - không sống cũng chẳng chết. Cuộc sống đẹp thế, cái chết cũng đẹp - việc kéo lê là xấu.

Nhưng tại sao bạn trông nặng gánh thế? Việc huyên thuyên thường xuyên của tâm trí làm tiêu tán năng lượng. Việc huyên thuyên thường xuyên của tâm trí là sự dò rỉ thường xuyên trong con người bạn. Năng lượng bị tiêu tán. Bạn chưa bao giờ có đủ năng lượng để làm cho bạn cảm thấy sống động, trẻ trung, tươi tắn, và nếu bạn không trẻ trung và tươi tắn và sống động, cái chết của bạn cũng sẽ là việc rất mờ xỉn.

Người sống một cách mãnh liệt, chết cũng mãnh liệt, và khi cái chết là mãnh liệt, nó có cái đẹp của riêng nó. Người sống một cách toàn bộ, chết cũng toàn bộ, và bất kì khi nào tính toàn bộ có đó, đều là cái đẹp. Cái chết là xấu, không phải bởi vì cái chết mà bởi vì bạn chưa bao giờ sống cho phải. Nếu bạn chưa bao giờ sống, bạn không giành được cái chết đẹp. Nó phải được giành lấy. Người ta phải sống theo cách  toàn bộ và toàn thể đến mức người đó có thể chết một cách toàn bộ, không trong phân mảnh. Bạn sống trong phân mảnh, cho nên bạn chết trong phân mảnh. Phần này chết, thế rồi đến phần khác, phần khác nữa, và bạn mất nhiều năm để chết. Thế thì toàn bộ sự việc trở thành xấu. Cái chết sẽ là đẹp nếu người ta đã sống động. Con khỉ bên trong này không cho phép bạn sống động, và con khỉ bên trong này cũng sẽ không cho phép bạn chết đẹp. Việc huyên thuyên thường xuyên bên trong này phải bị chấm dứt.